Иччи. Сибиэн. Абааһы - стр. 2
Бүтүн улуус үрдүнэн ол амырыыннаах ыарыы, сут аһыҥата ходуһаны буоругар диэри салаан ааһарыныы, төһө киһи дууһатын илдьэ барбыта буолла…»
Маны кэпсээбит, хомсомуолтан саҕалаан партия уонна сэбиэскэй былаас оройуоннааҕы тойонуттан республика таһымыгар тиийэ дуоһунастаммыт, хомуньуус ааттааҕа киһи этэр: «Ол уоспаҕа сутуллубут чучунаалара диэннэрэ буолуохтаах. Бүкпүт алааһыгар ханна эрэ тыаҕа, ойуурга ыарыы сиэн оҕуннаҕа, сайыҥҥы куйааска сытыйдаҕа-ымыйдаҕа, эбэтэр суор-тураах, үөн-көйүүр, баҕар, ыт да аһылыга буолан хааллаҕа. Онтон сүдү сыстыганнаах, салааһыннаах уоспа курдук ыарыы турдаҕа, тарҕаннаҕа дии».
Этэр эттэҕинэ, эмиэ да оруннаахха дылы. Ол эрээри чучунаалара диэн тыыннаах харамайын дуу, кыыл барбыт киһитин дуу чопчу быһаара иликпит ээ. Оччотугар хайатын итэҕэйэбит? Аны ити кэпсээнньиппит өссө туох диирин истиэҕиҥ:
– Ити алааска эбэм биирдэ миэхэҕэ дьикти атах суолун көрдөрбүттээх. Ол кыыл дуу, илэ абааһы дуу киэнин. Кини киһи икки арда үстүү атар хаамыы холобурдааҕы үктээн ааһар эбит. Уллуҥаҕа батарыта баттаан хаалларбыт сиригэр сытыган эрбэһин үүнэн тахсыбыт. Ону батыһа көрдөххө, ыраахха диэри барбыт улахан бэйэлээх атах суола буолан субулла сыталлар. «Бу сайылык хабайар хаба ортотунан абааһы киирэн сүүрэн атаралаан ааспытын оспот-сүппэт, хаппат-куурбат бэлиэтэ. Ол оччотооҕу ыар үйэ туоһута буолан, уонунан сылларга тиийэн кэллэҕэ» диэн быһаарбыта эбэм эмээхсин.
П. Седалищев
Чурапчы
Сибиэн
Эбиэс хомууругар субуотунньукка тахса сылдьан, уонча буолан биир ампаарга отууланабыт. Кэлбиппит өр буолан, кэпсээммит аҕыйаан: «Эн кэпсээ, мин кэпсээ!» – дэһэр буоллубут. Биир киэһэ мин үөлээннээҕим Уус Костя тылланар саҥата иһилиннэ: «Мин кэпсээн көрүүм. Олоҕум устата кимиэхэ да кэпсии иликпин». Киһибит саҥата хайдах эрэ долгуйбут курдук: «Мин оҕо эрдэхпинэ дьонум Кур диэн сиргэ отордуу тахсыбыттара. Букатын хойукку күһүн этэ. Биһигини кытта Өксүү диэн мэнэрийэр дьахтар, уоллаах кыыһынаан дьукаах олороллоро. Өксүү субу-субу манна сибиэн, онно абааһы дии-дии биһигини куттуура, оронун үрдүгэр барыта эмэгэт, быа-туһах бөҕө ыйанан турар буолара.
Киэһэ аайы, дьоммут титииккэ бардахтарына, биэс оҕо бэйэбит эрэ хааларбыт. Оннук киэһэлэртэн биирдэстэрин өйдөөн хаалбыппын. Ороҥҥо ыйдаҥа түспүт сиригэр оонньуу мустубуппут. Ол кэмҥэ ким эрэ дьулаан баҕайытык үөһүн тартарда. Көрө түспүппүт, дьиэбит аанын аһан, улахан баҕайы күп-күөх марбайбыт сирэйигэр ыһыллан түспүт баттахтаах, көҥкөлөй уһун ырбаахылаах эмээхсин киирэн, талах сиппиири ылаат, сиппийбитинэн барда. Улахаммыт Муся: «Бааскаа, кыптыыйы аҕал!» – диэтин кытта, уол остуолга сытар кыптыыйы хаба тардан ылла. Эдьиийбит кыптыыйынан бырахта да, ханна тиийэн түспүтүн билбэтибит. Эмээхсин хап-сабар сиппиирии уураат, тахсан барда. Күн киэһэрдэ. Кэмниэ-кэнэҕэс дьоммут тиийэн кэллилэр. Бааска ийэтэ киирээтин кытта утары сүүрэн тиийэн: «Ийээ, ийээ биһиги күөх эмээхсини…», – диэн эрдэҕинэ ийэтэ, ким эрэ истиэ диэбиттии симиктик, ол гынан баран күүскэ баҕайы: «Чот! Айдаарыма, билэбит», – диэн саба саҥарда. «Дьоҥҥо мээнэ кэпсээн оҥостумаҥ!» – диир этэ. Онно туох төрүөттээҕин улахан дьон билэллэр эбит. Өскө «күөх эмээхсин» дьиэни сиппийэн, оҕо сытар сиригэр тиийбитэ буоллар, оҕо өлүөхтээх эбит. Бу тугуй? Чугаһынан ыалы кэрийэр, ыалдьар да, көннөрү да эмээхсин суоҕа үһү. Көрбүт эмээхсиммит оҕону өлөрөн тугу туһаныа эбитэ буолла?».