Саха таабырыннара / Якутские загадки - стр. 2
В.В. Илларионов, филологическай наука дуоктара, профессор, фольклор уонна култуура кафедратын сэбиэдиссэйэ
Айылҕа
Природа
Сир-халлаан
Небо и земля
1. Түөрт ааттаах кырдьаҕас баар үһү.
У одного старца четыре имени.
2. Биир харыйа уон ордуга икки салаалаах үһү.
Есть, говорят, одна ель с двенадцатью ветвями.
3. Таҥаһын биир сылга түөртэ уларыттар баар үһү.
Кто в год четыре раза свою одежду меняет?
4. Баайтан ордук баайдаах Баай Баҕадах эмээхсин баар үһү.
Богаче всех богатая дородная старуха есть, говорят.
5. Бары кинини таптыыллар, оттон кини диэки көрдөхтөрүнэ, сирэйдэрин мырдыччы тутталлар үһү.
Все его любят, но кто на него взглянет – сразу хмурится.
6. Умайар-умайар да бүппэт баар үһү.
Горит-горит, да не выгорает.
7. Уу үрдүгэр көмүс чааскы уста сылдьар да илиигэ тутуллубат үһү.
На воде золотая чаша плавает, да в руки не дается.
8. Дьааһыкка хаайыллыбат манньыат баар үһү.
Есть, говорят, монета, которую ни в какой ящик не запрешь.
9. Тыа устун иһэн лабааны таарыйбат, муора устун иһэн долгуну хамсаппат.
По лесу идет – за ветви не цепляется, по морю плывет – волн не поднимает.
10. Балаҕан үрдүгэр хаптаҕай (кэлтэгэй) хамыйах сытар үһү.
Лежит на балагане плоская (щербатая) поварешка.
11. Туохтан да тутааҕа суох ыйанан турар баар үһү.
Без ручек, ничем не крепится, а стоит.
12. Хараҥаны сырдатар баар үһү.
Есть, говорят, нечто, что темноту освещает.
13. Балаҕан үрдэ барчанан сабыллыбыт.
Крыша юрты парчой покрыта.
14. Биир оҕонньор балаакка тиирбит, үрдүгэр кумах бырахпыт, ону ким да итигэстээбэт үһү.
Один старик растянул палатку, на ней песок рассыпал, и его, говорят, никто не собирает.
15. Байҕалга сэттэ манньыат сытар үһү.
Говорят, на дне моря семь монет лежит.
16. Тыаһа суох кэлэр үһү, тыаһа суох барар үһү.
Бесшумно приходит, бесшумно уходит.
17. Халлаан уолун хайыһарын суола хаалбыт үһү.
Говорят, следы от лыж небесного сына остались.
18. Түөрт ааттаах кыыл баар үhү.
Говорят, есть зверь с четырьмя именами.
19. Биир ийэ биэс ааттаах.
У одной матери пять имен.
20. Айдаана суох айанныыр, күүгээнэ суох көтөр баар үһү.
Есть, говорят, некто, кто без шума странствует, без шума летит.
21. Кылыйан кыыһа кылыйан эрэр үһү.
Дочь Кылыяна на одной ноге скачет.
22. Эдьигээнтэн эриэн таба эргийбит.
Из Жиганска воротился пестрый олень.
23. Тыаһа суох саба барыйан кэлэр баар үһү.
Есть, говорят, такой, что бесшумно приходит и застилает все мраком.
24. Муҥура биллибэт бороҥ биэ оҕотуттан аһаан улаатар үһү.
Говорят, большая серая кобыла объедает свое дитя и за счет него растет.
25. Атаҕа суох да сүүрэр.
Без ног, а бежит.
26. Кинитэ суох дьон өлүөх этэ.