Чет эл замонавий архитектураси. Ўқув қўлланма - стр. 6

Х1Х ва ХХ аср бўсағасида архитектурада ва жамиятда қарама-қаршиликлар кучайди. Европада эклектик декорациянинг қабул қилинмаганлиги сабабли янги стил ўртага келди.

Янги йўналиш модерн – эклектик ва стилизаторлик реакцияси билан боғлиқ бўлди. Модерн бутун Европа бўйлаб жуда тез кенг доирада тарқалди.

Модерн – (янги, замонавий) -Х1Х аср охири ХХ аср бошларидаги Европа ва Америка санъати ва архитектурасидаги стиль. (ўзгача номи: Франция ва Англияда: ар нуво, Германияда: югендстиль, Австрияда-сецессион, Италияда: либерти, Испанияда модерниссимо). унинг ғоявий фалсафий асоси, неоромантизм, бунинг ғояси миссияси рассом ва архитекторнинг тинчлик бирлиги қурилишини яратишда.. Модерн асосида эстетик утопия бўлиб чиройлилик қонуниятчилигида дунёни қайта ўзгартириш интилуви бор эди. Модернга хос характер бу антиэклектика эди.

Модерн архитектураси синтетик бўлиб санъатни барча турларини бирлаштирди. Модернни ажратиб турувчи томонлар рационалистик ва иррационалистик тенденцияларни ва янгиликни ўзи баҳолаши тасдиқлаши бўлди. Модерн архитектурасида конструкцияларни эстетик қайта фикрланиш холати бор эди.

Модерн архитекторлари қуйидаги вазифаларни ечдилар: тарихий стиллардан воз кечиш, архитектуравий формаларни модернизациялаш, каркасдан фойдаланиш, айниқса замонавий қурилиш материаллари, конструкцияларига катта эътибор қаратилди, шунингдек шулар ичида пардозлаш (керамик плитка, қоплама ғишт).

Модерн 1890 йилларда пайдо бўлиб 1910 йилда саҳнадан тушди. Модерн – янгилик замонавийлик ишлари остида иш олиб борди.

Модерннинг характерли чизғилари органик тўлиқлик, тарихий стилларга ўхшатишдан тўлиқ воз кечиш, ёрқин архитектура тилини янгилаш.

Архитекторлар янги қурилиш материалларидан фойдаланишга эътиборни қаратдилар, метал ва темир бетон юзаси шу даврларга қадар штукатурка ёки тош билан қопланарди.

Модерн асрларида ҳамма турдаги санъатни архитектура таъсири остида бирлаштириш тенденцияси кўринарди.

Х1Х ва ХХ аср бўсағасидаги Ғарбий Европа мамлакатларидаги Модерн.

Кентдаги У. Моррисни «Қизил уйи» (Буюк Британия), арх. Ф. Уэбб, 1859й.

Брюсселдаги Гассель уйи (Бельгия) арх. В. Орта,1892—1893йй.

.

Х1Х ва ХХ аср бўсағасидаги Ғарбий Европа мамлакатларидаги Модерн.

Венадаги Сецессиона кўргазма биноси (Австрия) арх. Й. Ольбрих.1897—1899йй.

Париждаги ер устидаги метро павильони (Франция),арх. Г. Гимар,1900й. Мюнхендаги Эльвира фотоателье (Германия),арх. А. Эндель, 1897—1898йй.

Глазгодаги санъат мактаби (Буюк Британия).арх. Ч. Макинтош. 1907—1909йй